Trông có vẻ khiêm tốn, nhưng khi chiếc thuyền robot Clearbot tự hành bằng nguồn năng lượng mặt trời dài 3m này di chuyển khéo léo trên mặt nước, thu gom rác thải nổi trên mặt nước.

Những chai nước nhựa, hộp đựng nước trái cây và hộp carton bị vứt đi được đưa qua một khe hở ở phía trước thuyền và di chuyển lên băng chuyền trước khi rác được đổ vào giỏ thu gom ở giữa thuyền.

Theo tổ chức phi lợi nhuận Oceana của Hoa Kỳ, ước tính có 33 tỷ pound (15 tỷ kg) rác thải nhựa đổ vào đại dương mỗi năm - tương đương với việc đổ hai xe chở rác xuống đại dương mỗi phút. Hầu hết rác thải nhựa đổ vào đại dương qua các con sông và bờ biển.

"Chúng ta có xe chở rác vào đất liền. Tại sao chúng ta không làm điều gì đó để làm sạch nước?" ông Sidhant Gupta, đồng sáng lập công ty khởi nghiệp công nghệ hàng hải Clearbot, đơn vị đã phát triển chiếc thuyền này, chia sẻ.

Công ty khởi nghiệp công nghệ hàng hải Clearbot có trụ sở tại Hồng Kông (Trung Quốc) đang cố gắng thay đổi tư duy bằng hành động, trong đó sử dụng những chiếc thuyền tự hành chạy bằng năng lượng mặt trời, giống như chiếc thuyền robot ở Hồng Kông (Trung Quốc) để có thể xử lý 80 kg chất thải mỗi giờ và chở 200 kg trên tàu.

"Trong quá trình này, công ty hy vọng sẽ giúp ngành hàng hải, vốn phụ thuộc nhiều vào nhân lực và nhiên liệu hóa thạch, phát triển nhiều hơn nữa. Chúng tôi đang xây dựng tương lai của thuyền và tàu", Gupta cho biết.

Giảm thiểu carbon

Clearbot, khởi đầu là một dự án của trường đại học, được thành lập vào năm 2020. Dù gặp phải thời điểm phải đóng cửa vì Covid-19 và môi trường gây quỹ khó khăn nhưng công ty đang phát triển nhanh chóng ở hiện tại.

Ngày nay, công ty đang vận hành khoảng một chục chiếc thuyền robot tở Hồng Kông (Trung Quốc), Thái Lan và Ấn Độ.

Tại Ấn Độ, một chiếc thuyền robot khác thực hiện thu gom rác thải từ Sông Hằng chảy qua thành phố Kolkata, Ấn Độ. Một chiếc khác hoạt động ở Hồ Umiam ở đông bắc Ấn Độ, nơi rác thải chảy xuôi dòng từ các ngôi làng miền núi.

Tùy theo dự án và khu vực, công ty sẽ xử lý lượng rác thu gom nhưng thông thường là hợp tác với các công ty quản lý rác thải và đơn vị tái chế rác thải địa phương.

Thuyền robot có thể được điều khiển từ xa thông qua bảng điều khiển trực tuyến hoặc được thiết lập để chạy tự động.

Công ty Clearbot đã phát triển các thuật toán cho phép thuyền di chuyển xung quanh chướng ngại vật và phân tích những gì đang được thu thập - cung cấp dữ liệu để có biện pháp kịp thời nhằm ngăn chặn dòng chất thải chảy vào đường thủy.

"Cách đây 3 năm, đây chỉ là một bài thuyết trình trên PowerPoint. Hôm nay, điều đó đã trở thành hiện thực", ông Gupta, người đã học kỹ thuật máy tính và robot tại Đại học Hồng Kông (Trung Quốc) nói.

Tuy nhiên, những chiếc thuyền không dừng lại ở việc hút sạch chất thải. Theo ông Gupta, còn nhiều công việc khác mà đội tàu của Clearbot có thể làm.

Tại Bangkok, Thái Lan, những chiếc thuyền của công ty đang dọn tảo khỏi hồ, sử dụng cùng hệ thống băng chuyền được sử dụng cho rác thải, nhưng với vật liệu lưới mịn hơn để ngăn tảo thấm qua.

Hay tại Khu bảo tồn thiên nhiên Mai Po của Hồng Kông (Trung Quốc), một nơi nghỉ ngơi của các loài chim di cư, một chiếc thuyền Clearbot đã thực hiện công việc loại bỏ trứng của ốc tảo xâ‌m lấ‌n - có thể phát hiện bằng mô hình trí tuệ nhân tạo - để ngăn ngừa chúng sinh sôi. Đối với công việc đó, một "máy khuấy" sẽ lắc trứng ra khỏi cây và một vòi phun nước vào trứng.

Những chiếc thuyền có thể được trang bị nhiều loại cảm biến và công cụ khác nhau để lập bản đồ đáy của các tuyến đường thủy, kiểm tra chất lượng nước và thu thập mẫu. Máy cắt có thể dọn sạch các loài thực vật xâ‌m lấ‌n như lục bình trong khi cần trục hỗ trợ dọn sạch dầu tràn.

Chiếc thuyền robot

Clearbot không phải là công ty duy nhất khai thác công nghệ để cải thiện môi trường nước. Nhiều doanh nhân, học giả và tổ chức phi chính phủ trên thế giới hiện nay đang chạy đua để phát triển các sáng kiến – từ thùng rác nổi tự động, phao chắn rác cho đến máy bay không người lái dưới nước – giúp làm sạch các tuyến đường thủy và thu thập thêm thông tin về những gì đang diễn ra bên dưới bề mặt. Các công ty khác, như RanMarine Technology có trụ sở tại Hà Lan, cũng đang nghiên cứu tàu thu gom rác thải tự động.

Robert C. Brears, người sáng lập nền tảng an ninh nguồn nước Our Future Water cho rằng sáng kiến thành công có thể phụ thuộc vào quá trình phát triển công nghệ AI để điều chỉnh chức năng phần cứng tốt nhất.

Ông Gupta cho biết đội tàu phát huy sử dụng năng lương tái tạo, thay vì nhiên liệu hóa thạch nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường. Chiếc tàu lớn hơn có tấm pin mặt trời ở trên cùng và pin dùng được 8 giờ, trong khi chiếc tàu nhỏ hơn, có thể chạy trong 4 giờ, phải được sạc lại tại trạm neo đậu.

"Công nghệ cung cấp thông tin tốt hơn về các vấn đề liên quan đến nước. Điều đó rất cần thiết. Việc giám sát và dữ liệu thực sự vẫn còn thiếu, mặc dù chất lượng và tính khả dụng của nước có tác động đến sức khỏe và sự sống còn của con người", ông nhấn mạnh.

Clearbot hiện đang tập trung vào việc mở rộng quy mô và ông Gupta hy vọng sẽ triển khai 20 chiếc thuyền vào tháng 3/2025 và đưa 50 chiếc vào hoạt động trong vòng hai năm tới./