Tổng lượng mưa có nơi cao đến hơn 100%

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, các tỉnh, thành ở Tây Nguyên, Nam Bộ và Nam Trung Bộ vừa trải qua một tháng (7/2023) mưa lớn bất thường.

Theo đó, do ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam hoạt động tăng cường nên nhiều ngày trong tháng, khu vực này có mưa giông trên diện rộng. Trong đó, nửa cuối tháng toàn vùng liên tiếp có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to.

Cơ quan khí tượng đánh giá, tổng lượng mưa trong tháng 7 ở khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 50-100%, có nơi trên 100%.

Đáng chú ý, một số nơi quan trắc được giá trị lượng mưa ngày và tổng lượng mưa tháng vượt giá trị lịch sử so với cùng thời kỳ tháng 7. Đặc biệt, trong ngày 29/7, nhiều nơi lập kỷ lục về lượng mưa cao nhất ngày so với cùng kỳ.

Cụ thể: Tại Côn Đảo (Bà Rịa-Vũng Tàu) lượng mưa đạt 178,1mm, vượt giá trị lịch sử năm 1966 là 170,8mm; TP Cần Thơ 113,8mm, vượt năm 2003 chỉ 109,7mm hay Vị Thanh (Hậu Giang) 204,8mm, vượt năm 2022 là 139,2mm; Rạch Giá (Kiên Giang) 229,8mm, vượt năm 1991 với 220,3mm… (theo bảng 3).

Ngoài ra, 10 trạm khí tượng ở những khu vực trên cũng ghi nhận lượng mưa tháng này cao nhất lịch sử, tập trung ở các tỉnh: Bình Thuận, Kon Tum, Bình Phước, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh Long, Cần Thơ, Hậu Giang và Sóc Trăng.

Trong đó, Phước Long (Bình Phước) là nơi ghi nhận lượng mưa cao nhất trong tháng 7 với tổng đạt 949,9mm, cao hơn mức lịch sử năm 1997 là 771,1mm (theo bảng 4).

Các chuyên gia khí tượng nhận định, lượng mưa những ngày qua tại Nam Bộ là khá hiếm. Như tỉnh Kiên Giang, trên đất liền lượng mưa trung bình nhiều năm khoảng 2.000mm, nhưng với mức 200-300mm trong 1-2 ngày là bất thường và hiếm.

Nguyên nhân gây mưa triền miên ở Tây Nguyên, Nam Bộ là do chịu ảnh hưởng của cơn bão Doksuri (bão số 2) khiến gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh, kèm dải hội tụ nhiệt đới. Còn ở xa hơn có cơn bão Khanun hoạt động trên khu vực biển phía Đông Bắc Philippines, đuôi bão kéo dài tới tận vùng biển phía Nam Biển Đông và hút gió mùa Tây Nam mạnh lên gây mưa diện rộng. Kiên Giang là tỉnh đầu đón gió này nên mưa nhiều.

Mưa nhiều vào khoảng đầu và cuối tháng 8

Cơ quan khí tượng thủy văn nhận định, trong tháng 8, khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ tiếp tục có nhiều ngày mưa rào và giông do ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam, cục bộ có ngày xuất hiện mưa giông mạnh kèm mưa lớn; mưa tập trung nhiều vào thời điểm chiều tối. Dự báo tổng lượng mưa khu vực này phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Tuy nhiên, thời gian mưa tập trung chủ yếu vào thời kỳ đầu và cuối tháng.

Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam Bộ cho biết, mưa ở nhiều nơi tại Nam Bộ sẽ còn tiếp tục kéo dài trong một vài ngày đầu tháng. Khả năng xảy ra mưa vừa, mưa to vẫn còn nhưng xu hướng giảm.

Khoảng từ 6/8 trở đi, mưa giảm dần cả về diện và lượng. Dự báo đợt giảm mưa này kéo dài gần 10 ngày, từ 8-9 đến 20/8.

Trong 10 ngày cuối của tháng, gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh trở lại và mưa sẽ nhiều lên cả về diện và lượng.

Trước mắt, mưa lớn ở Tây Nguyên và Nam Bộ đã qua giai đoạn cao điểm. Trong ngày và đêm nay (3/8), khu vực này còn mưa vừa, mưa to, cục bộ có mưa rất to với lượng từ 20-50mm, có nơi trên 100mm; riêng miền Tây Nam Bộ còn lượng là 10-30mm, có nơi trên 50mm; thời gian mưa tập trung vào chiều và đêm. Từ 4/8, mưa lớn ở Tây Nguyên và miền Đông Nam Bộ có xu hướng giảm dần.

Tuy nhiên, sau những trận mưa lớn hàng trăm mm, khu vực vùng núi ở Tây Nguyên cần đề phòng sạt lở đất do đất đá đã ngậm no nước.

Khu vực sạt lở đất ở đèo Bảo Lộc khiến 3 chiến sĩ hy sinh, 1 người dân t‌ử von‌g. Ảnh: Xuân Ngọc

Liên quan đến mùa mưa lũ năm nay, ngày 2/8, UBND TP.HCM ra văn bản khẩn về việc triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn công trình thủy lợi, phòng chống thiên tai. Tỉnh Đắk Nông cũng chỉ đạo khẩn về đề phòng, ứng phó với mưa lớn, sạt lở đất,...

Sau vụ sạt lở làm 3 chiến sĩ CSGT hy sinh và 1 người dân t‌ử von‌g trên đèo Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng liên tiếp yêu cầu các địa phương rà soát, kiểm tra, đồng thời chủ động sơ tán người dân đến nơi an toàn ở những điểm sạt lở và có nguy cơ cao.

Ngày 1/8, Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng chống thiên tai cũng có công văn về việc ứng phó với mưa lớn, nguy cơ ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất.

Trước đó, các chuyên gia dự báo, hiện tượng El Nino sẽ tác động đến thời tiết, khí hậu ở Việt Nam. Đáng chú ý, một số đợt El Nino đã cho những kỷ lục về lượng mưa lớn nhất trong 24h và số tháng liên tục hụt mưa ở một số nơi, cho thấy El Nino làm tăng tính biến động của mưa ở Việt Nam.