Chứng khoán VNDirect vừa có báo cáo cập nhật kết quả kinh doanh quý 1/2023 dựa trên số liệu thống kê tại thời điểm 11/5, với 1.095 công ty (chiếm 94,3% vốn hoá thị trường) đã công bố báo cáo tài chính.

Thép, hoá chất và chứng khoán kéo lợi nhuận toàn thị trường đi xuống

Theo đó lợi nhuận ròng quý 1/2023 của các nhà sản xuất thép niêm yết giảm 93,3% so với cùng kỳ, nhưng vẫn cải thiện đáng kể so với 2 quý lỗ ròng trước đó nhờ giá bán thép phục hồi và hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.

Ngành hó‌a chấ‌t kéo dài xu hướng giảm với lợi nhuận ròng quý 4/2022 và quý 1/2023 giảm lần lượt 22,5% và 71,9% so với cùng kỳ do giá phốt pho và phân bón giảm sâu. Các công ty chứng khoán ghi nhận lợi nhuận ròng giảm mạnh 96,6% so với cùng kỳ do thanh khoản thị trường giảm 63%. Các công ty sản xuất thép, hó‌a chấ‌t và chứng khoán cùng nhau làm tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường giảm 13,5 điểm %.

Trong giai đoạn khó khăn, các doanh nghiệp phát triển bất động sản vẫn đạt mức tăng trưởng lợi nhuận ròng 28% so với cùng kỳ, chủ yếu nhờ đóng góp của VHM (tăng 163%) nhờ ghi nhận các giao dịch bán buôn số lượng lớn. Tuy nhiên, nếu loại trừ VHM, lợi nhuận ròng của nhóm này đã giảm 40%.

Đáng chú ý, ngành du lịch & giải trí đã dần quay trở lại đúng quỹ đạo, lần đầu tiên ghi nhận lợi nhuận ròng dương hơn 200 tỷ đồng kể từ sau dịch Covid-19. Kết quả này phần lớn được đóng góp bởi việc HVN chỉ lỗ 103,6 tỷ đồng (so với khoản lỗ 2.613 tỷ đồng trong quý 1/2022). Ngành bất động sản và du lịch & giải trí cùng nhau đóng góp 4,9 điểm % vào tăng trưởng lợi nhuận ròng quý 1/2023 của toàn thị trường.

Tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận và biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp trên sàn.

Biên lợi nhuận gộp thị trường (không bao gồm ngân hàng) quý 1/2023 tăng nhẹ 0,1 điểm % so với quý trước, lần tăng đầu tiên kể từ quý 3/2021 với sự cải thiện lớn nhất đến từ ngành du lịch & giải trí (+21,9% điểm), thép (+7% điểm), xây dựng & vật liệu (+4,6% điểm).

Tỷ lệ đòn bẩy của thị trường (không bao gồm ngân hàng) tăng lần đầu tiên kể từ quý 1/2022 do tổng nợ ngắn hạn tăng 2,3% so với quý trước trong khi tổng vốn chủ sở hữu giảm 2% so với quý trước. Chi phí lãi vay trung bình trên thị trường giảm từ 6% xuống 5,9% do lãi suất giảm.

Lợi nhuận nhóm trung bình và nhỏ giảm mạnh hơn

Tổng lợi nhuận ròng các doanh nghiệp VN30 trong quý 1/2023 giảm 11% so với cùng kỳ, tích cực hơn so với nhóm vốn hóa lớn (-12,4%). Lợi nhuận của nhóm vốn hóa lớn sụt giảm nhiều hơn so với VN30 chủ yếu là do DPM (- 87,7%), DCM (-84,9%) và VGI (-68,8%). Lợi nhuận của nhóm vốn hóa trung bình và nhỏ giảm mạnh lần lượt 39,8% và 38,5%, thấp hơn so với quý 4/2022 do tỷ giá hối đoái ổn định và lãi suất thấp hơn.

14 doanh nghiệp trong VN30 có tăng trưởng lợi nhuận ròng khả quan trong quý 1/2023, dẫn đầu là VRE (171%), VHM (162%) và PLX (155%). VRE hưởng lợi sau khi kết thúc gói hỗ trợ chi phí thuê cho khách hàng cũng như tối ưu hóa chi phí hiệu quả. VHM tăng trưởng lợi nhuận mạnh do bàn giao tại dự án Vinhomes Ocean Park 2 và ghi nhận các giao dịch bán buôn tại Vinhomes Ocean Park 2 & 3; với tổng lợi nhuận trước thuế là 8.500 tỷ đồng, chiếm 56% lợi nhuận trước thuế của VHM.

PLX phục hồi từ mức thấp trong quý 1/2022 nhờ nguồn cung xăng dầu ổn định từ các nhà máy lọc dầu trong nước (chủ yếu là Nghi Sơn).

Ngược lại, trong quý 1/2023, lợi nhuận ròng của MWG giảm mạnh 98,5% so với cùng kỳ, phản ánh tác động tiêu cực của nhu cầu tiêu dùng giảm trong bối cảnh lãi suất cao và việc một vài công ty tài chính tiêu dùng bị điều tra.

Mặc dù lợi nhuận ròng sụt giảm 95% so với cùng kỳ nhưng HPG vẫn cho tín hiệu tốt khi dương trở lại 2 quý bị lỗ trước đó nhờ giá thép phục hồi và hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng tồn kho. Đáng chú ý, NVL ghi nhận khoản lỗ 337 tỷ đồng do các yếu tố thị trường khiến doanh thu chuyển nhượng bất động sản suy yếu.

Tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp trong nhóm VN30.

Dựa trên ước tính của VNDirect, biên lợi nhuận gộp của thị trường (không bao gồm ngân hàng) trong quý 1/2023 đã tăng lên 15,5% từ mức 15,4% trong quý 4/2022. Nhóm ngành chứng kiến mức tăng biên lợi nhuận gộp cao so với quý trước bao gồm: Du lịch & giải trí, thép, xây dựng & vật liệu. Trong khi đó, các nhóm ngành bất động sản, hó‌a chấ‌t và bán lẻ bị ảnh hưởng bởi việc biên lợi nhuận gộp giảm mạnh nhất.

Tỷ lệ đòn bẩy toàn thị trường (không bao gồm ngân hàng) lần đầu tiên tăng lên kể từ quý 1/2022 do tổng nợ ngắn hạn tăng 2,3% trong khi tổng vốn chủ sở hữu giảm 2% so với quý 4/2022. Chi phí lãi vay trung bình trên thị trường giảm từ 6% xuống 5,9% do lãi suất tiền gửi 12 tháng của các ngân hàng thương mại giảm 50 điểm cơ bản vào tháng 3/2023, từ mức đỉnh vào tháng 1/2023 và NHNN cắt giảm lãi suất tái chiết khấu, lãi suất tái cấp vốn.